Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

to fight a battle

  • 1 committo

    com-mitto ( con-m-), mīsi, missum, 3, v. a.
    I.
    Of two or more objects, to bring, join, combine into one whole; to join or put together, to connect, unite.
    A.
    In gen. (rare; not in Cic.), constr. inter se, cum aliquā re, alicui, with in and acc., and with acc. only.
    (α).
    Inter se:

    res in ordinem digestae atque inter se commissae,

    Quint. 7, prooem. §

    1: per nondum commissa inter se munimenta urbem intravit,

    Liv. 38, 4, 8; cf. thus with inter se:

    oras vulneris suturis,

    Cels. 7, 19:

    duo verba,

    Quint. 9, 4, 33:

    easdem litteras,

    id. ib.:

    duo comparativa,

    id. 9, 3, 19.—
    (β).
    With cum:

    costae committuntur cum osse pectoris,

    Cels. 8, 1.—
    (γ).
    With dat.:

    viam a Placentiā ut Flaminiae committeret,

    Liv. 39, 2, 10:

    quā naris fronti committitur,

    is joined to, Ov. M. 12, 315:

    quā vir equo commissus erat,

    id. ib. 12, 478 (of a Centaur); cf.

    of Scylla: delphinum caudas utero commissa luporum,

    Verg. A. 3, 428:

    commissa dextera dextrae,

    Ov. H. 2, 31:

    medulla spinae commissa cerebro,

    Cels. 8, 1:

    moles, quae urbem continenti committeret,

    Curt. 4, 2, 16; Flor. 1, 4, 2 Duker.—
    (δ).
    With in and acc.:

    commissa in unum crura,

    Ov. M. 4, 580:

    committuntur suturae in unguem,

    Cels. 8, 1.—
    (ε).
    With acc. only: barbaricam pestem navibus obtulit, commissam infabre, Pac. ap. Non. p. 40, 31 (Trag. Rel. v. 271 Rib.):

    commissis operibus,

    Liv. 38, 7, 10:

    fidibusque mei commissa mariti moenia,

    Ov. M. 6, 178:

    (terra) maria committeret,

    Curt. 3, 1, 13; 7, 7, 14:

    noctes duas,

    Ov. Am. 1, 13, 46; cf.: nocte commissā. Sen. Herc. Oet. 1698:

    commissa corpore toto,

    Ov. M. 4, 369; Lucil. ap. Non. p. 248, 25: cervix committitur primo [p. 380] artu, Val. Fl. 4, 310:

    domus plumbo commissa,

    patched, Juv. 14, 310.—
    B.
    In partic., to set or bring men or animals together in a contest or fight, as competitors, etc., to set together, set on (freq. in Suet.;

    elsewhere rare): pugiles Latinos cum Graecis,

    Suet. Aug. 45:

    quingenis peditibus, elephantis vicenis, tricenis equitibus hinc et inde commissis,

    id. Caes. 39; id. Claud. 34:

    camelorum quadrigas,

    id. Ner. 11; Luc. 1, 97:

    victores committe,

    Mart. 8, 43, 3; cf. id. Spect. 28, 1:

    licet Aenean Rutulumque ferocem Committas,

    i.e. you describe their contest in your poem, you bring them in contact with each other, Juv. 1, 162:

    eunucho Bromium committere noli,

    id. 6, 378:

    inter se omnes,

    Suet. Calig. 56:

    aequales inter se,

    id. Gram. 17.—
    b.
    Trop., to bring together for comparison, to compare, put together, match:

    committit vates et comparat, inde Maronem, Atque aliā parte in trutinā suspendit Homerum,

    Juv. 6, 436; cf. Prop. 2, 3, 21; Mart. 7, 24, 1.—
    2.
    Transf., of a battle, war: proelium, certamen, bellum, etc.
    a.
    To arrange a battle or contest, to enter upon, engage in, begin, join, commence, Cic. Div. 1, 35, 77:

    proelii committendi signum dare,

    Caes. B. G. 2, 21:

    cum proelium commissum audissent,

    id. ib. 7, 62:

    commisso ab equitibus proelio,

    id. B. C. 1, 40:

    in aciem exercitum eduxit proeliumque commisit,

    Nep. Eum. 3 fin.; id. Hann. 11, 3; id. Milt. 6, 3; Just. 2, 12, 7; 15, 4, 22; 22, 6, 6:

    postquam eo ventum est, ut a ferentariis proelium committi posset,

    Sall. C. 60, 2:

    commisso proelio, diutius nostrorum militum impetum hostes ferre non potuerunt,

    Caes. B. G. 4, 35; id. B. C. 1, 13; 2, 6 Kraner ad loc.:

    Caesar cohortatus suos proelium commisit,

    id. ib. 1, 25:

    utrum proelium committi ex usu esset, necne,

    id. ib. 1, 50; 1, 52; 2, 19; Nep. Milt. 5, 3:

    pridie quam Siciliensem pugnam classe committeret,

    Suet. Aug. 96:

    avidus committere pugnam,

    Sil. 8, 619:

    pugnas,

    Stat. Th. 6, 143:

    rixae committendae causā,

    Liv. 5, 25, 2:

    cum vates monere eum (regem) coepit, ne committeret, aut certe differret obsidionem,

    Curt. 9, 4, 27.—Of a drinking contest for a wager:

    a summo septenis cyathis committe hos ludos,

    Plaut. Pers. 5, 1, 19:

    nondum commisso spectaculo,

    Liv. 2, 36, 1:

    musicum agona,

    Suet. Ner. 23:

    aciem,

    Flor. 4, 2, 46:

    commissum (bellum) ac profligatum conficere,

    Liv. 21, 40, 11; 8, 25, 5; 31, 28, 1 al.; cf.:

    si quis trium temporum momenta consideret, primo commissum bellum, profligatum secundo, tertio vero confectum est,

    Flor. 2, 15, 2:

    committere Martem,

    Sil. 13, 155:

    quo die ludi committebantur,

    Cic. Q. Fr. 3, 4, 6:

    ludos dedicationis,

    Suet. Claud. 21:

    ludos,

    Verg. A. 5, 113.—
    b.
    In gen., to maintain a contest, etc., to fight a battle, to hold, celebrate games, etc. (rare):

    illam pugnam navalem... mediocri certamine commissam arbitraris?

    Cic. Mur. 15, 33:

    levia inde proelia per quatriduum commissa,

    Liv. 34, 37, 7:

    commisso modico certamine,

    id. 23, 44, 5.—
    (β).
    Absol. (post-Aug. and rare):

    contra quem Sulla iterum commisit,

    Eutr. 5, 6; 9, 24; Dig. 9, 1, 1:

    priusquam committeretur,

    before the contest began, Suet. Vesp. 5.—
    3.
    In gen.: committere aliquid, to begin any course of action, to undertake, carry on, hold (rare):

    tribuni sanguine commissa proscriptio,

    Vell. 2, 64 fin.:

    judicium inter sicarios committitur,

    Cic. Rosc. Am. 5, 11. —In part. perf.:

    egregie ad ultimum in audacter commisso perseveravit,

    Liv. 44, 4, 11; cf. id. ib. § 8; 44, 6, 14.—
    4.
    In partic., to practise or perpetrate wrong, do injustice; to commit a crime (very freq. and class.).
    (α).
    With acc.:

    ut neque timeant, qui nihil commiserint, et poenam semper ante oculos versari putent, qui peccaverint,

    Cic. Mil. 23, 61; cf. Quint. 7, 2, 30:

    commississe cavet quod mox mutare laboret,

    Hor. A. P. 168:

    ego etiam quae tu sine Verre commisisti, Verri crimini daturus sum,

    Cic. Div. in Caecil. 11, 35:

    quantum flagitii,

    id. Brut. 61, 219:

    tantum facinus,

    id. Rosc. Am. 23, 65:

    virilis audaciae facinora,

    Sall. C. 25, 1:

    majus delictum,

    Caes. B. G. 7, 4:

    nil nefandum,

    Ov. M. 9, 626:

    nefarias res,

    Cic. Phil. 6, 1, 2:

    scelus,

    id. Sull. 2, 6; Dig. 48, 9, 7:

    adulterium,

    Quint. 7, 2, 11; 7, 3, 1:

    incestum cum filio,

    id. 5, 10, 19:

    parricidium,

    id. 7, 2, 2:

    caedem,

    id. 7, 4, 43; 10, 1, 12; 5, 12, 3:

    sacrilegium,

    id. 7, 2, 18:

    fraudem,

    Hor. C. 1, 28, 31.— Aliquid adversus, in, erga:

    committere multa et in deos et in homines impie nefarieque,

    Cic. Verr. 2, 1, 2, § 6; cf.:

    in te,

    Verg. A. 1, 231:

    aliquid adversus populum Romanum,

    Liv. 42, 38, 3:

    aliquid erga te,

    Cic. Att. 3, 20, 3.—
    (β).
    Committere contra legem, in legem, lege, to offend, sin, commit an offence:

    quasi committeret contra legem,

    Cic. Brut. 12, 48:

    in legem Juliam de adulteriis,

    Dig. 48, 5, 39; 48, 10, 13:

    adversus testamentum,

    ib. 34, 3, 8, § 2:

    ne lege censoriā committant,

    Varr. R. R. 2, 1, 16:

    lege de sicariis,

    Quint. 7, 1, 9. —
    (γ).
    Absol.:

    hoc si in posterum edixisses, minus esset nefarium... nemo enim committeret,

    Cic. Verr. 2, 1, 43, § 110.—
    (δ).
    With ut, to be guilty or be in fault, so that, to give occasion or cause, that, to act so as that:

    id me commissurum ut patiar fieri,

    Plaut. Trin. 3, 2, 78:

    non committet hodie iterum ut vapulet,

    Ter. Ad. 2, 1, 5:

    ego nolo quemquam civem committere, ut morte multandus sit: tu, etiam si commiserit, conservandum putas,

    Cic. Phil. 8, 5, 15:

    committere ut accusator nominere,

    id. Off. 2, 14, 50; so Liv. 25, 6, 17:

    non committam, ut tibi ipse insanire videar,

    Cic. Fam. 5, 5, 3; 3, 7, 3; id. Att. 1, 6, 1; 1, 20, 3; id. de Or. 2, 57, 233; id. Off. 3, 2, 6; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 20, 1, Quint. 1, 10, 30; 5, 13, 27; Cic. Leg. 1, 13, 37.—More rare in a like sense,
    (ε).
    With cur or quare:

    Caedicius negare se commissurum, cur sibi quisquam imperium finiret,

    Liv. 5, 46, 6:

    neque commissum a se, quare timeret,

    Caes. B. G. 1, 14.—
    (ζ).
    With inf.:

    non committunt scamna facere,

    Col. 2, 4, 3:

    infelix committit saepe repelli,

    Ov. M. 9, 632.—
    b.
    Poenam, multam, etc., jurid. t. t., to bring punishment upon one ' s self by an error or fault, to incur, make one ' s self liable to it:

    poenam,

    Cic. Verr. 2, 3, 12, § 30; cf. Quint. 7, 4, 20; and:

    committere in poenam edicti,

    Dig. 2, 2, 4:

    ut illam multam non commiserit,

    Cic. Clu. 37, 103; Dig. 35, 1, 6 pr.—
    (β).
    Committi, with a definite object, to be forfeited or confiscated, as a penalty:

    hereditas Veneri Erycinae commissa,

    Cic. Verr. 2, 1, 10, § 27; 2, 2, 14, § 36; so,

    commissae hypothecae,

    id. Fam. 13, 56, 2:

    commissa tibi fiducia,

    id. Fl. 21, 51:

    merces,

    Dig. 39, 4, 11, § 2:

    mancipium,

    ib. 39, 14, 6:

    praedia in publicum,

    ib. 3, 5, 12:

    hanc devotionem capitis esse commissam,

    incurred, Cic. Dom. 57, 145.—
    c.
    Also (mostly in jurid. Lat.) of laws, judicial regulations, promises, etc., that become binding in consequence of the fulfilment of a condition as the commission of a crime, etc.:

    in civitatem obligatam sponsione commissa iratis omnibus diis,

    a promise the condition of which has been fulfilled, Liv. 9, 11, 10 Weissenb. ad loc.; cf.:

    hanc ego devotionem capitis mei... convictam esse et commissam putabo,

    Cic. Dom. 57, 145:

    si alius committat edictum,

    transgresses, incurs its penalty, makes himself liable to, Dig. 37, 4, 3, § 11; cf.:

    commisso edicto ab alio filio, ib. lex 8, § 4: commisso per alium edicto, ib. lex 10, § 1 al.: statim atque commissa lex est,

    ib. 18, 3, 4, § 2:

    committetur stipulatio,

    ib. 24, 3, 56.
    II.
    To place a thing somewhere for preservation, protection, care, etc.; to give, intrust, commit to, to give up or resign to, to trust (syn.: commendo, trado, credo; very freq. and class.); constr. with aliquid ( aliquem) alicui, in aliquid, or absol.
    (α).
    Aliquid ( aliquem, se) alicui:

    honor non solum datus sed etiam creditus ac commissus,

    Cic. Verr. 2, 5, 14, § 35:

    nec illi (Catoni) committendum illud negotium, sed inponendum putaverunt,

    id. Sest. 28, 60:

    qui capita vestra non dubitatis credere, cui calceandos nemo commisit pedes?

    Phaedr. 1, 14, 16:

    ego me tuae commendo et committo fidei,

    Ter. Eun. 5, 2, 47 (cf. id. And. 1, 5, 61):

    ne quid committam tibi,

    Plaut. Most. 3, 3, 21; Ter. Hec. 2, 1, 15; id. And. 3, 5, 3; cf.:

    his salutem nostram, his fortunas, his liberos rectissime committi arbitramur,

    Cic. Off. 2, 9, 33; id. Att. 1, 13, 1; cf. id. ib. §

    4: tibi rem magnam,

    id. Fam. 13, 5, 1; id. Mil. 25, 68:

    quia commissi sunt eis magistratus,

    id. Planc. 25, 61:

    summum imperium potestatemque omnium rerum alicui,

    Nep. Lys. 1 fin.:

    domino rem omnem,

    Hor. S. 2, 7, 67:

    caput tonsori,

    id. A. P. 301:

    ratem pelago,

    id. C. 1, 3, 11:

    sulcis semina (corresp. with spem credere terrae),

    Verg. G. 1, 223; cf.:

    committere semen sitienti solo,

    Col. 2, 8, 4:

    ulcus frigori,

    Cels. 6, 18, n. 2:

    aliquid litteris,

    Cic. Att. 4, 1, 8; so,

    verba tabellis,

    Ov. M. 9, 587:

    vivunt commissi calores Aeoliae fidibus puellae,

    Hor. C. 4, 9, 11 al.:

    committere se populo, senatui, publicis praesidiis et armis (corresp. with se tradere),

    Cic. Mil. 23, 61; so,

    se urbi,

    id. Att. 15, 11, 1:

    se theatro populoque Romano,

    id. Sest. 54, 116:

    se proelio,

    Liv. 4, 59, 2:

    se pugnae,

    id. 5, 32, 4:

    se publico,

    to venture into the streets, Suet. Ner. 26:

    se neque navigationi, neque viae,

    Cic. Fam. 16, 8, 1; cf. id. Phil. 12, 10, 25; id. Imp. Pomp. 11, 31:

    se timidius fortunae,

    id. Att. 9, 6, 4:

    civilibus fluctibus,

    Nep. Att. 6, 1 al. —Prov.: ovem lupo (Gr. kataleipein oïn en lukoisi), Ter. Eun. 5, 1, 16.—
    (β).
    Aliquid ( aliquem, se) in aliquid (so esp. freq. in Liv.):

    aliquid in alicujus fidem committere,

    Ter. Hec. 1, 2, 34; cf. Liv. 30, 14, 4:

    se in id conclave,

    Cic. Rosc. Am. 23, 64:

    se in conspectum populi Romani,

    id. Verr. 2, 4, 11, § 26; cf. Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, C, 2:

    se in senatum,

    Cic. Q. Fr. 3, 2, 2; id. Ac. 2, 21, 68:

    summae fuisse dementiae dubiā spe impulsum certum in periculum se committere,

    id. Inv. 2, 8, 27:

    rem in casum ancipitis eventus,

    Liv. 4, 27, 6; cf.:

    duos filios in aleam ejus casus,

    id. 40, 21, 6:

    rem in aciem,

    id. 3, 2, 12; cf.:

    se in aciem,

    id. 7, 26, 11; 23, 11, 10;

    rempublicam in discrimen,

    id. 8, 32, 4; cf.:

    rerum summam in discrimen,

    id. 33, 7, 10. —
    (γ).
    Simply alicui, or entirely absol.:

    sanan' es, Quae isti committas?

    in trusting to him, Plaut. Curc. 5, 2, 55:

    ei commisi et credidi, Ter, Heaut. 5, 2, 13: haec cum scirem et cogitarem, commisi tamen, judices, Heio,

    Cic. Verr. 2, 4, 7, § 16:

    universo populo neque ipse committit neque illi horum consiliorum auctores committi recte putant posse,

    id. Agr. 2, 8, 20:

    venti, quibus necessario committendum existimabat,

    Caes. B. C. 3, 25:

    sed quoniam non es veritus concredere nobis, accipe commissae munera laetitiae,

    intrusted, Prop. 1, 10, 12:

    instant enim (adversarii) et saepe discrimen omne committunt, quod deesse nobis putant,

    often hazard the most important advantage, Quint. 6, 4, 17:

    cum senatus ei commiserit, ut videret, ne quid res publica detrimenti caperet,

    Cic. Mil. 26, 70.—With de:

    iste negat se de existimatione suā cuiquam nisi suis commissurum,

    Cic. Verr. 2, 3, 60, § 137. —Hence, P. a. as subst.: commissum, i, n.
    A.
    (Acc. to I. 3.) An undertaking, enterprise:

    nec aliud restabat quam audacter commissum corrigere,

    Liv. 44, 4, 8:

    supererat nihil aliud in temere commisso, quam, etc.,

    id. 44, 6, 14.—
    B.
    (Acc. to I. 4.) A transgression, offence, fault, crime:

    sacrum,

    Cic. Leg. 2, 9, 22:

    nisi aut quid commissi aut est causa jurgi,

    Plaut. Men. 5, 2, 21:

    ecquod hujus factum aut commissum non dicam audacius, sed quod, etc.,

    Cic. Sull. 26, 72; cf.

    turpe,

    Hor. C. 3, 27, 39:

    commissi praemia,

    Ov. F. 4, 590.—In plur.:

    post mihi non simili poenā commissa luetis,

    offences, Verg. A. 1, 136; so,

    fateri,

    Stat. S. 5, 5, 5:

    improba,

    Claud. Rapt. Pros. 2, 304.—
    2.
    Jurid. Lat., an incurring of fines, a confiscation or confiscated property, Suet. Calig. 41:

    in commissum cadere,

    Dig. 39, 4, 16:

    causa commissi,

    ib. 39, 4, 16 al.; 19, 2, 61 fin.:

    aliquid pro commisso tenetur,

    Quint. Decl. 341.—
    C.
    (Acc. to II.) That which is intrusted, a secret, trust:

    enuntiare commissa,

    Cic. Tusc. 2, 13, 31:

    commissa celare,

    Nep. Epam. 3, 2; cf. Juv. 9, 93:

    commissa tacere,

    Hor. S. 1, 4, 84:

    prodere,

    id. ib. 1, 3, 95:

    retinent commissa fideliter aures,

    id. Ep. 1, 18, 70:

    commissum teges (corresp. with arcanum scrutaberis),

    id. ib. 1, 18, 38; cf. id. A. P. 200.

    Lewis & Short latin dictionary > committo

  • 2 conmitto

    com-mitto ( con-m-), mīsi, missum, 3, v. a.
    I.
    Of two or more objects, to bring, join, combine into one whole; to join or put together, to connect, unite.
    A.
    In gen. (rare; not in Cic.), constr. inter se, cum aliquā re, alicui, with in and acc., and with acc. only.
    (α).
    Inter se:

    res in ordinem digestae atque inter se commissae,

    Quint. 7, prooem. §

    1: per nondum commissa inter se munimenta urbem intravit,

    Liv. 38, 4, 8; cf. thus with inter se:

    oras vulneris suturis,

    Cels. 7, 19:

    duo verba,

    Quint. 9, 4, 33:

    easdem litteras,

    id. ib.:

    duo comparativa,

    id. 9, 3, 19.—
    (β).
    With cum:

    costae committuntur cum osse pectoris,

    Cels. 8, 1.—
    (γ).
    With dat.:

    viam a Placentiā ut Flaminiae committeret,

    Liv. 39, 2, 10:

    quā naris fronti committitur,

    is joined to, Ov. M. 12, 315:

    quā vir equo commissus erat,

    id. ib. 12, 478 (of a Centaur); cf.

    of Scylla: delphinum caudas utero commissa luporum,

    Verg. A. 3, 428:

    commissa dextera dextrae,

    Ov. H. 2, 31:

    medulla spinae commissa cerebro,

    Cels. 8, 1:

    moles, quae urbem continenti committeret,

    Curt. 4, 2, 16; Flor. 1, 4, 2 Duker.—
    (δ).
    With in and acc.:

    commissa in unum crura,

    Ov. M. 4, 580:

    committuntur suturae in unguem,

    Cels. 8, 1.—
    (ε).
    With acc. only: barbaricam pestem navibus obtulit, commissam infabre, Pac. ap. Non. p. 40, 31 (Trag. Rel. v. 271 Rib.):

    commissis operibus,

    Liv. 38, 7, 10:

    fidibusque mei commissa mariti moenia,

    Ov. M. 6, 178:

    (terra) maria committeret,

    Curt. 3, 1, 13; 7, 7, 14:

    noctes duas,

    Ov. Am. 1, 13, 46; cf.: nocte commissā. Sen. Herc. Oet. 1698:

    commissa corpore toto,

    Ov. M. 4, 369; Lucil. ap. Non. p. 248, 25: cervix committitur primo [p. 380] artu, Val. Fl. 4, 310:

    domus plumbo commissa,

    patched, Juv. 14, 310.—
    B.
    In partic., to set or bring men or animals together in a contest or fight, as competitors, etc., to set together, set on (freq. in Suet.;

    elsewhere rare): pugiles Latinos cum Graecis,

    Suet. Aug. 45:

    quingenis peditibus, elephantis vicenis, tricenis equitibus hinc et inde commissis,

    id. Caes. 39; id. Claud. 34:

    camelorum quadrigas,

    id. Ner. 11; Luc. 1, 97:

    victores committe,

    Mart. 8, 43, 3; cf. id. Spect. 28, 1:

    licet Aenean Rutulumque ferocem Committas,

    i.e. you describe their contest in your poem, you bring them in contact with each other, Juv. 1, 162:

    eunucho Bromium committere noli,

    id. 6, 378:

    inter se omnes,

    Suet. Calig. 56:

    aequales inter se,

    id. Gram. 17.—
    b.
    Trop., to bring together for comparison, to compare, put together, match:

    committit vates et comparat, inde Maronem, Atque aliā parte in trutinā suspendit Homerum,

    Juv. 6, 436; cf. Prop. 2, 3, 21; Mart. 7, 24, 1.—
    2.
    Transf., of a battle, war: proelium, certamen, bellum, etc.
    a.
    To arrange a battle or contest, to enter upon, engage in, begin, join, commence, Cic. Div. 1, 35, 77:

    proelii committendi signum dare,

    Caes. B. G. 2, 21:

    cum proelium commissum audissent,

    id. ib. 7, 62:

    commisso ab equitibus proelio,

    id. B. C. 1, 40:

    in aciem exercitum eduxit proeliumque commisit,

    Nep. Eum. 3 fin.; id. Hann. 11, 3; id. Milt. 6, 3; Just. 2, 12, 7; 15, 4, 22; 22, 6, 6:

    postquam eo ventum est, ut a ferentariis proelium committi posset,

    Sall. C. 60, 2:

    commisso proelio, diutius nostrorum militum impetum hostes ferre non potuerunt,

    Caes. B. G. 4, 35; id. B. C. 1, 13; 2, 6 Kraner ad loc.:

    Caesar cohortatus suos proelium commisit,

    id. ib. 1, 25:

    utrum proelium committi ex usu esset, necne,

    id. ib. 1, 50; 1, 52; 2, 19; Nep. Milt. 5, 3:

    pridie quam Siciliensem pugnam classe committeret,

    Suet. Aug. 96:

    avidus committere pugnam,

    Sil. 8, 619:

    pugnas,

    Stat. Th. 6, 143:

    rixae committendae causā,

    Liv. 5, 25, 2:

    cum vates monere eum (regem) coepit, ne committeret, aut certe differret obsidionem,

    Curt. 9, 4, 27.—Of a drinking contest for a wager:

    a summo septenis cyathis committe hos ludos,

    Plaut. Pers. 5, 1, 19:

    nondum commisso spectaculo,

    Liv. 2, 36, 1:

    musicum agona,

    Suet. Ner. 23:

    aciem,

    Flor. 4, 2, 46:

    commissum (bellum) ac profligatum conficere,

    Liv. 21, 40, 11; 8, 25, 5; 31, 28, 1 al.; cf.:

    si quis trium temporum momenta consideret, primo commissum bellum, profligatum secundo, tertio vero confectum est,

    Flor. 2, 15, 2:

    committere Martem,

    Sil. 13, 155:

    quo die ludi committebantur,

    Cic. Q. Fr. 3, 4, 6:

    ludos dedicationis,

    Suet. Claud. 21:

    ludos,

    Verg. A. 5, 113.—
    b.
    In gen., to maintain a contest, etc., to fight a battle, to hold, celebrate games, etc. (rare):

    illam pugnam navalem... mediocri certamine commissam arbitraris?

    Cic. Mur. 15, 33:

    levia inde proelia per quatriduum commissa,

    Liv. 34, 37, 7:

    commisso modico certamine,

    id. 23, 44, 5.—
    (β).
    Absol. (post-Aug. and rare):

    contra quem Sulla iterum commisit,

    Eutr. 5, 6; 9, 24; Dig. 9, 1, 1:

    priusquam committeretur,

    before the contest began, Suet. Vesp. 5.—
    3.
    In gen.: committere aliquid, to begin any course of action, to undertake, carry on, hold (rare):

    tribuni sanguine commissa proscriptio,

    Vell. 2, 64 fin.:

    judicium inter sicarios committitur,

    Cic. Rosc. Am. 5, 11. —In part. perf.:

    egregie ad ultimum in audacter commisso perseveravit,

    Liv. 44, 4, 11; cf. id. ib. § 8; 44, 6, 14.—
    4.
    In partic., to practise or perpetrate wrong, do injustice; to commit a crime (very freq. and class.).
    (α).
    With acc.:

    ut neque timeant, qui nihil commiserint, et poenam semper ante oculos versari putent, qui peccaverint,

    Cic. Mil. 23, 61; cf. Quint. 7, 2, 30:

    commississe cavet quod mox mutare laboret,

    Hor. A. P. 168:

    ego etiam quae tu sine Verre commisisti, Verri crimini daturus sum,

    Cic. Div. in Caecil. 11, 35:

    quantum flagitii,

    id. Brut. 61, 219:

    tantum facinus,

    id. Rosc. Am. 23, 65:

    virilis audaciae facinora,

    Sall. C. 25, 1:

    majus delictum,

    Caes. B. G. 7, 4:

    nil nefandum,

    Ov. M. 9, 626:

    nefarias res,

    Cic. Phil. 6, 1, 2:

    scelus,

    id. Sull. 2, 6; Dig. 48, 9, 7:

    adulterium,

    Quint. 7, 2, 11; 7, 3, 1:

    incestum cum filio,

    id. 5, 10, 19:

    parricidium,

    id. 7, 2, 2:

    caedem,

    id. 7, 4, 43; 10, 1, 12; 5, 12, 3:

    sacrilegium,

    id. 7, 2, 18:

    fraudem,

    Hor. C. 1, 28, 31.— Aliquid adversus, in, erga:

    committere multa et in deos et in homines impie nefarieque,

    Cic. Verr. 2, 1, 2, § 6; cf.:

    in te,

    Verg. A. 1, 231:

    aliquid adversus populum Romanum,

    Liv. 42, 38, 3:

    aliquid erga te,

    Cic. Att. 3, 20, 3.—
    (β).
    Committere contra legem, in legem, lege, to offend, sin, commit an offence:

    quasi committeret contra legem,

    Cic. Brut. 12, 48:

    in legem Juliam de adulteriis,

    Dig. 48, 5, 39; 48, 10, 13:

    adversus testamentum,

    ib. 34, 3, 8, § 2:

    ne lege censoriā committant,

    Varr. R. R. 2, 1, 16:

    lege de sicariis,

    Quint. 7, 1, 9. —
    (γ).
    Absol.:

    hoc si in posterum edixisses, minus esset nefarium... nemo enim committeret,

    Cic. Verr. 2, 1, 43, § 110.—
    (δ).
    With ut, to be guilty or be in fault, so that, to give occasion or cause, that, to act so as that:

    id me commissurum ut patiar fieri,

    Plaut. Trin. 3, 2, 78:

    non committet hodie iterum ut vapulet,

    Ter. Ad. 2, 1, 5:

    ego nolo quemquam civem committere, ut morte multandus sit: tu, etiam si commiserit, conservandum putas,

    Cic. Phil. 8, 5, 15:

    committere ut accusator nominere,

    id. Off. 2, 14, 50; so Liv. 25, 6, 17:

    non committam, ut tibi ipse insanire videar,

    Cic. Fam. 5, 5, 3; 3, 7, 3; id. Att. 1, 6, 1; 1, 20, 3; id. de Or. 2, 57, 233; id. Off. 3, 2, 6; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 20, 1, Quint. 1, 10, 30; 5, 13, 27; Cic. Leg. 1, 13, 37.—More rare in a like sense,
    (ε).
    With cur or quare:

    Caedicius negare se commissurum, cur sibi quisquam imperium finiret,

    Liv. 5, 46, 6:

    neque commissum a se, quare timeret,

    Caes. B. G. 1, 14.—
    (ζ).
    With inf.:

    non committunt scamna facere,

    Col. 2, 4, 3:

    infelix committit saepe repelli,

    Ov. M. 9, 632.—
    b.
    Poenam, multam, etc., jurid. t. t., to bring punishment upon one ' s self by an error or fault, to incur, make one ' s self liable to it:

    poenam,

    Cic. Verr. 2, 3, 12, § 30; cf. Quint. 7, 4, 20; and:

    committere in poenam edicti,

    Dig. 2, 2, 4:

    ut illam multam non commiserit,

    Cic. Clu. 37, 103; Dig. 35, 1, 6 pr.—
    (β).
    Committi, with a definite object, to be forfeited or confiscated, as a penalty:

    hereditas Veneri Erycinae commissa,

    Cic. Verr. 2, 1, 10, § 27; 2, 2, 14, § 36; so,

    commissae hypothecae,

    id. Fam. 13, 56, 2:

    commissa tibi fiducia,

    id. Fl. 21, 51:

    merces,

    Dig. 39, 4, 11, § 2:

    mancipium,

    ib. 39, 14, 6:

    praedia in publicum,

    ib. 3, 5, 12:

    hanc devotionem capitis esse commissam,

    incurred, Cic. Dom. 57, 145.—
    c.
    Also (mostly in jurid. Lat.) of laws, judicial regulations, promises, etc., that become binding in consequence of the fulfilment of a condition as the commission of a crime, etc.:

    in civitatem obligatam sponsione commissa iratis omnibus diis,

    a promise the condition of which has been fulfilled, Liv. 9, 11, 10 Weissenb. ad loc.; cf.:

    hanc ego devotionem capitis mei... convictam esse et commissam putabo,

    Cic. Dom. 57, 145:

    si alius committat edictum,

    transgresses, incurs its penalty, makes himself liable to, Dig. 37, 4, 3, § 11; cf.:

    commisso edicto ab alio filio, ib. lex 8, § 4: commisso per alium edicto, ib. lex 10, § 1 al.: statim atque commissa lex est,

    ib. 18, 3, 4, § 2:

    committetur stipulatio,

    ib. 24, 3, 56.
    II.
    To place a thing somewhere for preservation, protection, care, etc.; to give, intrust, commit to, to give up or resign to, to trust (syn.: commendo, trado, credo; very freq. and class.); constr. with aliquid ( aliquem) alicui, in aliquid, or absol.
    (α).
    Aliquid ( aliquem, se) alicui:

    honor non solum datus sed etiam creditus ac commissus,

    Cic. Verr. 2, 5, 14, § 35:

    nec illi (Catoni) committendum illud negotium, sed inponendum putaverunt,

    id. Sest. 28, 60:

    qui capita vestra non dubitatis credere, cui calceandos nemo commisit pedes?

    Phaedr. 1, 14, 16:

    ego me tuae commendo et committo fidei,

    Ter. Eun. 5, 2, 47 (cf. id. And. 1, 5, 61):

    ne quid committam tibi,

    Plaut. Most. 3, 3, 21; Ter. Hec. 2, 1, 15; id. And. 3, 5, 3; cf.:

    his salutem nostram, his fortunas, his liberos rectissime committi arbitramur,

    Cic. Off. 2, 9, 33; id. Att. 1, 13, 1; cf. id. ib. §

    4: tibi rem magnam,

    id. Fam. 13, 5, 1; id. Mil. 25, 68:

    quia commissi sunt eis magistratus,

    id. Planc. 25, 61:

    summum imperium potestatemque omnium rerum alicui,

    Nep. Lys. 1 fin.:

    domino rem omnem,

    Hor. S. 2, 7, 67:

    caput tonsori,

    id. A. P. 301:

    ratem pelago,

    id. C. 1, 3, 11:

    sulcis semina (corresp. with spem credere terrae),

    Verg. G. 1, 223; cf.:

    committere semen sitienti solo,

    Col. 2, 8, 4:

    ulcus frigori,

    Cels. 6, 18, n. 2:

    aliquid litteris,

    Cic. Att. 4, 1, 8; so,

    verba tabellis,

    Ov. M. 9, 587:

    vivunt commissi calores Aeoliae fidibus puellae,

    Hor. C. 4, 9, 11 al.:

    committere se populo, senatui, publicis praesidiis et armis (corresp. with se tradere),

    Cic. Mil. 23, 61; so,

    se urbi,

    id. Att. 15, 11, 1:

    se theatro populoque Romano,

    id. Sest. 54, 116:

    se proelio,

    Liv. 4, 59, 2:

    se pugnae,

    id. 5, 32, 4:

    se publico,

    to venture into the streets, Suet. Ner. 26:

    se neque navigationi, neque viae,

    Cic. Fam. 16, 8, 1; cf. id. Phil. 12, 10, 25; id. Imp. Pomp. 11, 31:

    se timidius fortunae,

    id. Att. 9, 6, 4:

    civilibus fluctibus,

    Nep. Att. 6, 1 al. —Prov.: ovem lupo (Gr. kataleipein oïn en lukoisi), Ter. Eun. 5, 1, 16.—
    (β).
    Aliquid ( aliquem, se) in aliquid (so esp. freq. in Liv.):

    aliquid in alicujus fidem committere,

    Ter. Hec. 1, 2, 34; cf. Liv. 30, 14, 4:

    se in id conclave,

    Cic. Rosc. Am. 23, 64:

    se in conspectum populi Romani,

    id. Verr. 2, 4, 11, § 26; cf. Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, C, 2:

    se in senatum,

    Cic. Q. Fr. 3, 2, 2; id. Ac. 2, 21, 68:

    summae fuisse dementiae dubiā spe impulsum certum in periculum se committere,

    id. Inv. 2, 8, 27:

    rem in casum ancipitis eventus,

    Liv. 4, 27, 6; cf.:

    duos filios in aleam ejus casus,

    id. 40, 21, 6:

    rem in aciem,

    id. 3, 2, 12; cf.:

    se in aciem,

    id. 7, 26, 11; 23, 11, 10;

    rempublicam in discrimen,

    id. 8, 32, 4; cf.:

    rerum summam in discrimen,

    id. 33, 7, 10. —
    (γ).
    Simply alicui, or entirely absol.:

    sanan' es, Quae isti committas?

    in trusting to him, Plaut. Curc. 5, 2, 55:

    ei commisi et credidi, Ter, Heaut. 5, 2, 13: haec cum scirem et cogitarem, commisi tamen, judices, Heio,

    Cic. Verr. 2, 4, 7, § 16:

    universo populo neque ipse committit neque illi horum consiliorum auctores committi recte putant posse,

    id. Agr. 2, 8, 20:

    venti, quibus necessario committendum existimabat,

    Caes. B. C. 3, 25:

    sed quoniam non es veritus concredere nobis, accipe commissae munera laetitiae,

    intrusted, Prop. 1, 10, 12:

    instant enim (adversarii) et saepe discrimen omne committunt, quod deesse nobis putant,

    often hazard the most important advantage, Quint. 6, 4, 17:

    cum senatus ei commiserit, ut videret, ne quid res publica detrimenti caperet,

    Cic. Mil. 26, 70.—With de:

    iste negat se de existimatione suā cuiquam nisi suis commissurum,

    Cic. Verr. 2, 3, 60, § 137. —Hence, P. a. as subst.: commissum, i, n.
    A.
    (Acc. to I. 3.) An undertaking, enterprise:

    nec aliud restabat quam audacter commissum corrigere,

    Liv. 44, 4, 8:

    supererat nihil aliud in temere commisso, quam, etc.,

    id. 44, 6, 14.—
    B.
    (Acc. to I. 4.) A transgression, offence, fault, crime:

    sacrum,

    Cic. Leg. 2, 9, 22:

    nisi aut quid commissi aut est causa jurgi,

    Plaut. Men. 5, 2, 21:

    ecquod hujus factum aut commissum non dicam audacius, sed quod, etc.,

    Cic. Sull. 26, 72; cf.

    turpe,

    Hor. C. 3, 27, 39:

    commissi praemia,

    Ov. F. 4, 590.—In plur.:

    post mihi non simili poenā commissa luetis,

    offences, Verg. A. 1, 136; so,

    fateri,

    Stat. S. 5, 5, 5:

    improba,

    Claud. Rapt. Pros. 2, 304.—
    2.
    Jurid. Lat., an incurring of fines, a confiscation or confiscated property, Suet. Calig. 41:

    in commissum cadere,

    Dig. 39, 4, 16:

    causa commissi,

    ib. 39, 4, 16 al.; 19, 2, 61 fin.:

    aliquid pro commisso tenetur,

    Quint. Decl. 341.—
    C.
    (Acc. to II.) That which is intrusted, a secret, trust:

    enuntiare commissa,

    Cic. Tusc. 2, 13, 31:

    commissa celare,

    Nep. Epam. 3, 2; cf. Juv. 9, 93:

    commissa tacere,

    Hor. S. 1, 4, 84:

    prodere,

    id. ib. 1, 3, 95:

    retinent commissa fideliter aures,

    id. Ep. 1, 18, 70:

    commissum teges (corresp. with arcanum scrutaberis),

    id. ib. 1, 18, 38; cf. id. A. P. 200.

    Lewis & Short latin dictionary > conmitto

  • 3 pugna

    fight, battle, conflict, set-to.

    Latin-English dictionary of medieval > pugna

  • 4 pūgna

        pūgna ae, f    [PAC-], a hand-to-hand fight, fight at close quarters, battle, combat, action, engagement: eam pugnam laudibus tulit, i. e. the single combat, L.: res ad pugnam atque ad manūs vocabatur, came to blows: diuturnitate pugnae defessi, Cs.: magna, L.: equestris, a cavalry action: pedestris, V.: gladiatoria: navalis, N.: calamitosissima: mala, S.: Quinquennis Graia Elide pugna, i. e. the games, O.— Troops drawn up for battle, a line of battle: mediam pugnam tueri, the middle line, L.: segregat pugnam eorum, L.: pugnam mutare, Cu. — A battle, contest, dispute, quarrel: Dabit hic pugnam aliquam denuo, i. e. will make some new trouble, T.: doctissimorum hominum: Audiet pugnas iuventus, stories of battle, H.
    * * *
    battle, fight

    Latin-English dictionary > pūgna

  • 5 pugna

    pugna, ae, f. [root pug, in pugno and pungo; cf. pugil], prop. a fight fist to fist, man to man; hence, in gen., a fight between individuals or armies, a battle, combat, action, engagement (cf.: dimicatio, proelium).
    I.
    Lit.:

    dictator eam pugnam laudibus tulit (of the single combat of Torquatus),

    Liv. 7, 10 fin.:

    nonnumquam res ad manus atque ad pugnam veniebat,

    came to blows, Cic. Verr. 2, 5, 11, § 28; Liv. 2, 46:

    diuturnitate pugnae defessi proelio excedebant,

    Caes. B. G. 3, 4, 3:

    alii nuntiant dictatori omnes legiones Etruscorum capessisse pugnam,

    Liv. 10, 5, 41:

    ex omnibus pugnis (Pompeii), quae sunt innumerabiles,

    Cic. Mur. 16, 34:

    exitus pugnarum,

    id. Mil. 21, 56:

    equestris,

    a cavalry action, id. Verr. 2, 4, 55, § 122:

    magna,

    Liv. 22, 7:

    pedestris,

    Verg. A. 11, 707:

    Actia,

    Hor. Ep. 1, 18, 61:

    navalis,

    Nep. Arist. 2, 1:

    gladiatorum,

    Suet. Aug. 45:

    prospera,

    Suet. Calig. 35:

    mala,

    Sall. J. 56, 3; Cic. Div. 2, 25, 54:

    singularis,

    a duel, Macr. S. 5, 2.—
    II.
    Transf.
    A.
    Troops drawn up for battle, a line of battle (rare):

    ordinata per principes hastatosque ac triarios pugna,

    Liv. 22, 5:

    mediam pugnam tueri,

    the middle line, central division, id. 22, 45; cf.:

    segregat pugnam eorum,

    id. 1, 25:

    pugnam mutare,

    Curt. 3, 2, 14.—
    B.
    A battle, contest, dispute, quarrel, in gen. (rare but class.):

    dabo aliam pugnam magnam,

    Plaut. Ps. 1, 5, 110:

    pugnam conserui seni,

    id. Bacch. 4, 9, 43; Ter. Eun. 5, 2, 60:

    quanta pugna est doctissimorum hominum,

    Cic. Div. 2, 51, 105:

    initurus forensium certaminum pugnam,

    Quint. 5, 12, 22; 8, 6, 1; 5, 7, 35:

    pugna inter testem et patronum,

    id. 6, 4, 21:

    rerum naturae pugna secum,

    Plin. 2, 33, 38, § 102:

    audiet pugnas juventus,

    stories of battle, Hor. C. 1, 2, 23:

    pugnas bibit aure vulgus,

    id. ib. 2, 13, 31.—In mal. part., Mart. 10, 38, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > pugna

  • 6 dē-certō

        dē-certō āvī, ātus, āre. — In battle,    to go through a contest, fight out: pari condicione belli secum, Cs.: proelio, fight a decisive battle, Cs.: proeliis cum acerrimis nationibus: vi contra vim: armis pro meā salute: ferro in ultima, O.: manu: de imperio in Italiā.—In gen., to contend, strive, dispute, vie: non disceptando decertandum, armis fuit dimicandum: cum consulibus: Africus Decertans Aquilonibus, H.

    Latin-English dictionary > dē-certō

  • 7 manus

        manus ūs (dat. manu, Pr.), f    [2 MA-], a hand: puerum in manibus gestare, T.: Vinxerat post terga manūs, V.: Caelo si tuleris manūs, H.: vas in manūs sumere: de manibus deponere, lay down: unde manum continuit? refrained, H.: hominem tibi trado de manu, ut aiunt, in manum, i. e. with great care: manum ferulae subduximus, i. e. outgrew the rod, Iu.: plenā manu, liberally: (Sextius) per manūs tractus servatur, i. e. by careful nursing, Cs.: per manūs servulae, by the assistance: traditae per manūs religiones, from hand to hand, L.: magna Iovis, might, H.: mihi veritas manum inicit, arrests.—The hand, as a symbol of nearness: ut iam in manibus nostris hostes viderentur, close upon us, Cs.: In manibus Mars ipse, at hand, V.: proelium in manibus facere, at close quarters, S.: res ad manūs vocabatur: quod Romanis ad manum domi supplementum esset, within reach, L.: servum habuit ad manum, as private secretary: aliquid paulum prae manu Dare, ready money, T.: est in manibus oratio, accessible: inter manūs sunt omnia vestras, plain and palpable, V.: iudicia mortis manu tenere, palpable proofs: manūs inter parentem Ecce, etc., close to, V.—As a symbol of occupation: habeo opus magnum in manibus, am engaged on: Naevius in manibus non est, is not read, H.: sic in manibus (inimicum) habebant, paid attentions to: agger inter manūs proferebatur, by manual labor, Cs.: inter manūs e convivio auferri, i. e. bodily: (epistulae) tuā manu, by your hand: manu sata, artificially, Cs.—As a symbol of control: Uxor quid faciat, in manu non est meā, under my control, T.: id frustra an ob rem faciam, in manu vostrā situm est, rests with you, S.: neque mihi in manu fuit, Iugurtha qualis foret, I could not determine, S.: (feminas) in manu esse parentium, virorum, subject, L.: hostem ex manibus dimitti, suffered to escape, Cs.: dum occasio in manibus esset, while they had the opportunity, L.: inimicorum in manibus mortuus est.— As a symbol of force: manibus pedibusque omnia Facturus, with might and main, T.: per manūs libertatem retinere, forcibly, S.: aequā manu discedere, a drawn battle, S.: Erymanta manu sternit, a blow, V.: ne manum quidem versuri, turn a hand: cum hoste manūs conserere, try conclusions, L.: manum committere Teucris, fight, V.: manu fortis, brave in battle, N.: urbīs manu ceperat, by force, S.: oppida capta manu, stormed, V.: Ipse manu mortem inveniam, by suicide, V.: usu manuque opinionem fallere, actual fight, Cs.: plura manu agens, compulsion, Ta.: dare manūs, give himself up, Cs.: manūs dedisse, yielded: neque ipse manūs feritate dedisset, consented, V.: manūs ad Caesarem tendere, i. e. to supplicate, Cs.: tendit ad vos virgo manūs.—As a symbol of skill: manus extrema non accessit operibus eius, finish: manus ultima coeptis Inposita, O.: Quale manūs addunt ebori decus, skilled hands, V.—Prov.: manum de tabulā, i. e. the work is finished.—A hand, handwriting, style, work, workmanship: librarii: manum suam cognovit: Artificum manūs inter se Miratur, the comparative skill, V.— A side (cf. pars): Est ad hanc manum sacellum, T.: a laevā conspicienda manu, O.—Of animals, a hand, trunk, claw: manus etiam data elephanto: uncae manūs, claws (of the Harpies), V.—In the phrase, ferreae manūs, grappling-hooks, grappling-irons: manūs ferreas atque harpagones paraverant, Cs.: in hostium navīs ferreas manūs inicere, L.— A body, band, company, host, collection, troop, corps: nova, Cs.: parva, S.: cum manu haudquaquam contemnendā, force, L.: Dolopum, V.: manum facere, copias parare: coniuratorum: bicorpor, i. e. the Centaurs: servilis, H.— Plur, labor, hands, workmen: nos aera, manūs, navalia demus, V.
    * * *
    hand, fist; team; gang, band of soldiers; handwriting; (elephant's) trunk

    Latin-English dictionary > manus

  • 8 proelior

        proelior ātus, ārī, dep.    [proelium], to join battle, engage in battle, fight: pedibus, Cs.: ad Syracusas: proelians interficitur, Cs.: vehementer proeliatus sum, contended (in court).
    * * *
    proeliari, proeliatus sum V DEP

    Latin-English dictionary > proelior

  • 9 pūgnō

        pūgnō āvī, ātus, āre    [pugna], to fight, combat, give battle, engage, contend: sinistrā impeditā, Cs.: eminus lapidibus, S.: cum hoste comminus in acie: ex equo, on horseback: de loco, T.: extra ordinem in hostem, L.: contra inperium in hostem, S.: advorsum multitudinem bene pugnatum, S.: pugna summā contentione pugnata: inclitam in ponte pugnam... pugnatam, L.: bella, H.: pugnatur uno tempore omnibus locis, the fighting goes on, Cs.: comminus gladiis pugnatum est, Cs.— To contend, dispute: de dis inmortalibus: pugnant Stoici cum Peripateticis: pugnare, non esse rerum controversiam, sed nominum.— To contend against, oppose, resist, contradict, struggle with: ut totā in oratione tuā tecum ipse pugnares, you contradicted yourself: pugnat sententia secum, H.: placitone etiam pugnabis amori? V.; cf. Frigida pugnabant calidis, Mollia cum duris, etc., cold bodies contended with hot, etc., O.: pugnant materque sororque, i. e. love for the mother and love for the sister, O.: pugnatum est arte medendi, (the plague) was resisted by the healing art, O.— To struggle, strive, endeavor, make exertion: illud pugna et enitere, ne, etc.: pugnas, ne reddar, Achille, O.: pugnarentque collegae, ut, etc., L.: mollīs evincere somnos, O.: in mea Volnera, strive for what will smite me, O.
    * * *
    pugnare, pugnavi, pugnatus V
    fight; dispute

    Latin-English dictionary > pūgnō

  • 10 concurro

    I
    concurrere, concucurri, concursus V INTRANS
    run/assemble/knock/snap together; agree, fit, concur; coincide; make same claim; charge, fight/engage in battle; come running up/in large numbers; rally
    II
    concurrere, concurri, concursus V INTRANS
    run/assemble/knock/snap together; agree, fit, concur; coincide; make same claim; charge, fight/engage in battle; come running up/in large numbers; rally

    Latin-English dictionary > concurro

  • 11 proelior

    proelĭor ( prael-), ātus, 1, v. dep. n. [proelium], to join battle, to engage in battle, fight (class.).
    I.
    Lit.:

    legiones in ipsis fluminis ripis proeliabantur,

    Caes. B. G. 2, 23:

    pedibus,

    id. ib. 4, 2:

    ad Syracusas,

    Cic. Div. 1, 25, 53:

    ita proelians interficitur,

    Caes. B. C. 2, 42:

    fortissime proeliando,

    Hirt. B. G. 8, 19:

    apes inter se et cum alteris quasi cum exteris gentibus proeliantur,

    Col. 9, 9, 5; cf. Hirt. B. Alex. 44; Caes. B. C. 1, 78; Just. 2, 11, 11:

    bella Domini,

    Vulg. 1 Reg. 18, 17 et saep.—
    II.
    Transf.
    A.
    In mal. part.:

    ex animo proeliabor,

    App. M. 2, p. 119, 21.—
    B.
    In gen., to contend, fight with words:

    vehementer proeliatus sum,

    Cic. Att. 1, 16, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > proelior

  • 12 pugno

    pugno, āvi, ātum, 1, v. n. and very rarely a. [root pug-, to thrust, strike, whence pugil, pungo, etc.], to fight, either singly or in armies, to combat, give battle, engage, contend (very freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    neque sinistrā impeditā satis commode pugnare poterant,

    Caes. B. G. 1, 25:

    scutum manu emittere et nudo corpore pugnare,

    id. ib. 1, 25:

    eminus lapidibus,

    Sall. J. 57, 4:

    cominus in acie,

    Cic. Balb. 9, 23:

    ex equo,

    on horseback, id. N. D. 2, 2, 6:

    de loco, Ter. Hec. alt. prol. 33: de ponte,

    Hirt. B. Afr. 33:

    pro muro toto,

    id. ib. 13:

    ex iniquiore loco,

    id. ib. 42:

    pro commodis patriae,

    Cic. Inv. 1, 1, 1 al. —With cum and abl.:

    elige, cum cive an hoste pugnare malis,

    Liv. 10, 36, 8:

    cum hoste in acie,

    Cic. Balb. 9, 22.—With in and acc.:

    ne quis extra ordinem in hostem pugnaret,

    Liv. 8, 6, 16:

    in hostem imparem ex aequo pugnabant,

    id. 10, 43, 6:

    qui contra imperium in hostem pugnaverant,

    Sall. C. 9, 4; 52, 30.—With adversum and acc.:

    saepe ante paucis strenuis advorsum multitudinem bene pugnatum,

    Sall. J. 107, 1:

    advorsum Gallos,

    id. ib. 114, 1.—With a homogeneous object: magnam pugnavimu' pugnam, Lucil. ap. Don. Ter. Eun. 5, 2, 60; cf.:

    haec pugna est pugnata,

    Plaut. Am. 1, 1, 97:

    pugna summā contentione pugnata,

    Cic. Mur. 16, 34; Nep. Hann. 5, 1: inclitam in ponte pugnam... pugnatam, Liv. 6, 42, 5:

    proelia,

    Hor. C. 4, 9, 19; Sall. J. 54, 7:

    bella,

    Hor. C. 3, 19, 4; id. Ep. 1, 16, 25.— Impers. pass.:

    pugnatur uno tempore omnibus locis,

    the battle is fought, they fight, Caes. B. G. 7, 84:

    cominus gladiis pugnatum est,

    id. ib. 1, 52:

    ut in mari quoque pugnetur velut e muris,

    Plin. 32, 1, 1, § 3.—
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., to contend, conflict, disagree, oppose, contradict; usu. with dat. of person, or with cum:

    pugnant Stoici cum Peripateticis,

    Cic. Fin. 2, 21, 68. —With acc. and inf.:

    pugnare non destitit, non esse rerum controversiam, sed nominum,

    Cic. Fin. 3, 12, 41:

    non magno opere pugnare,

    to contend not very strongly, id. N. D. 3, 1, 3:

    noli pugnare duobus,

    Cat. 62, 64:

    ne cupias pugnare puellae,

    Prop. 1, 12 (10), 21; cf.:

    placitone etiam pugnabis amori?

    Verg. A. 4, 38:

    pressis pugnat habenis,

    id. ib. 11, 600:

    ne pugnet vulgus habenis,

    Stat. Th. 8, 289:

    tam eras excors, ut totā in oratione tuā tecum ipse pugnares,

    you contradicted yourself, Cic. Phil. 2, 8, 18. —Of things:

    pugnat sententia secum,

    Hor. Ep. 1, 1, 97:

    pugnavit monitis furor,

    Sil. 10, 284:

    pugnatura fretis pila,

    id. 4, 298: frigida pugnabant calidis, umentia siccis, Mollia cum duris, etc., cold bodies contended with hot, moist with dry, etc., Ov. M. 1, 19: humus, Petr. poët. Sat. 123.—
    B.
    To struggle, strive, to endeavor, take pains, exert one's self for any thing (rare but class.):

    illud pugna et enitere, ne, etc.,

    Cic. Fam. 3, 10, 3:

    id ne impetremus, pugnabis,

    id. Lig. 5, 13; cf.:

    hoc solum hoc tempore pugnatur, ut, etc.,

    id. Rosc. Am. 3, 8:

    pugnas, ne reddar, Achille,

    Ov. H. 3, 25 Ruhnk.:

    pugnaremque collegae, ut, etc.,

    Liv. 3, 64.— Poet., with inf.:

    pugnat molles evincere somnos,

    Ov. M. 1, 685; 7, 772; id. H. 13, 77:

    incerto pedum pugnat non stare tumultu,

    Luc. 4, 753; Claud. Rapt. Pros. 2, 196; cf.

    , of things,

    Lucr. 2, 205.—P. a. as subst.: pugnan-tĭa, ium, n., contradictions, inconsistencies:

    pugnantia te loqui non vides?

    Cic. Tusc. 1, 7, 13; cf. Hor. S. 1, 2, 73; 1, 1, 102.

    Lewis & Short latin dictionary > pugno

  • 13 bellō

        bellō āvī, ātum, āre    [bellum], to wage war, carry on war, war: cum Aetolis: adversum patrem, N.: pro Samnitibus adversus Romanos, L.: ad bellandum profecti, Ta.: bellum a consulibus bellatum, conducted, L.: cum mulierculis bellandum.—Supin. acc.: Agesilaum bellatum mittere, N.—P. as subst: quem (deum) adesse bellantibus, warriors, Ta.—To fight, contend: quem prohibent anni bellare, O.: bellante prior (hoste), triumphing over, H.
    * * *
    bellare, bellavi, bellatus V INTRANS
    fight, wage war, struggle; take part in war/battle/fight (also animals/games)

    Latin-English dictionary > bellō

  • 14 bellor

        bellor —, ārī, dep.,    to war, fight (rare for bello): pictis armis, V.
    * * *
    bellari, - V DEP
    fight, wage war, struggle; take part in war/battle/fight (also animals/games)

    Latin-English dictionary > bellor

  • 15 con-currō

        con-currō currī or cucurrī, cursus, ere,    to run together, assemble, flock together: concurrunt librarii: licet concurrant omnes philosophi, unite: trepidae comites, V.: summā cum expectatione concurritur: undique ex agris, N.: mi obviam, T.: ad hos, Cs.: ad mortem: ad Perdiccam opprimendum, unite, N.: ad vocem, V.: in arcem, V.: concurritur undique ad incendium restinguendum: ex proximis castellis eo concursum est, Cs. — To meet, dash together, clash, strike one another: ne prorae concurrerent, L.: concurrit dextera laevae, H.: aspere concurrunt litterae.—To come together in fight, engage in combat, join battle, fight: equites inter se, Cs.: inter se in modum iustae pugnae, L.: inter sese paribus telis, V.: cum hoc, N.: centurio cum centurione concurrendum sibi esse sciebat, L.: adversus fessos, L.: in aliquem, S.: audet viris concurrere virgo, V.: comminus hosti, O.: cum infestis signis, S.: ex insidiis, attacks, L.: mihi soli, V.: utrimque magno clamore, S.: concurritur, the fight begins, H.: concurrentis belli minae, of the outbreak of war, Ta.—To make haste, run for help: ad Aquilium.—Fig., to meet, concur, coincide, conspire, happen: multa concurrunt simul, T.: saepe concurrunt aliquorum inter ipsos contentiones.

    Latin-English dictionary > con-currō

  • 16 certamen

    certāmen, ĭnis, n. [id.], a contest, struggle, strife, whether friendly or hostile, physical or intellectual; most freq. of a pugilistic contest of any kind; but also of contention in war.
    I.
    A contest, struggle in games or otherwise.
    A.
    Lit.:

    videmusne apud quos eorum ludorum, qui gymnici nominantur, magnus honos sit, nullum ab iis, qui in id certamen descendant, devitari dolorem?

    Cic. Tusc. 2, 26, 62; cf. id. de Or. 2, 78, 317:

    Hac celebrata tenus sancto certamina patri,

    Verg. A. 5, 603; cf. Ov. M. 1, 446:

    luctandi,

    Quint. 12, 2, 12:

    saliendi,

    id. 10, 3, 6:

    citharoedorum,

    id. 4, 1, 2:

    sacra,

    id. 2, 8, 7 Spald.:

    quinquennale triplex, musicum, gymnicum, equestre,

    Suet. Ner. 12; cf. id. Vit. 4; id. Dom. 4:

    bijugum,

    Verg. A. 5, 144:

    quadrigarum,

    Suet. Claud. 21:

    pedum,

    Ov. M. 12, 304:

    cursus,

    id. ib. 7, 792;

    10, 560: disci,

    id. ib. 10, 177:

    Veneris,

    id. Am. 2, 10, 29 et saep.—
    2.
    Meton., poet., the object contended for, the prize, Ov. M. 13, 129:

    pecoris magistris Velocis jaculi certamina ponit in ulmo,

    Verg. G. 2, 530 Heyne.—
    B.
    Trop., a rivalry, contest, struggle, emulation, etc.:

    certamen honestum (Stoicorum et Peripateticorum),

    Cic. Fin. 2, 21, 68:

    est mihi tecum pro aris et focis certamen,

    id. N. D. 3, 40, 94:

    est alicui certamen cum aliquo de principatu,

    Nep. Them. 6, 3: certamen honoris et gloriae. Cic. Lael. 10, 34; cf. id. Off. 1, 12, 38; Sall. J. 41, 2; Quint. 10, 5, 5:

    bona ratio cum perditā confligit. In ejus modi certamine ac proelio,

    Cic. Cat. 2, 11, 25:

    pugna forensium certaminum,

    id. 5, 12, 22:

    eloquentiae inter juvenes,

    Quint. 2, 17, 8:

    verborum linguaeque,

    Liv. 10, 22, 6:

    laboris ac periculi,

    id. 28, 19, 14:

    amicitiae, benevolentiae,

    id. 37, 53, 7:

    bonae artis ac virtutis,

    id. 37, 54, 19:

    irarum,

    id. 1, 7, 2; cf. id. 3, 39, 3:

    conferendi (pecuniam),

    id. 4, 60, 8:

    patrum animos certamen regni ac cupido versabat,

    id. 1, 17, 1; cf. id. 21, 31, 6:

    leti (inter mulieres Indas),

    Prop. 3 (4), 13, 19:

    diu magnum inter mortales certamen fuit, vine corporis an virtute animi, etc.,

    Sall. C. 1, 5; cf. Tib. 4, 1, 37.—Rarely with gen. of adversary:

    si in virtutis certamen venerint ( = cum virtute),

    Cic. Fin. 5, 24, 71 Madv. ad loc.— Poet.:

    mite vini,

    a drinking bout, Tib. 3, 6, 11.—Also poet.: certamina ponere, syn. with certamina instituere = agôna protithenai, to order, arrange a fight or contest, Verg. A. 5, 66; 8, 639; cf. id. G. 2, 530 Wagn.—Of inanimate things:

    Arboribusque datumst variis exinde per auras Crescendi magnum inmissis certamen habenis,

    Lucr. 5, 787.—
    II. A.
    Subject. (diff. from the objective; cf.:

    proeliam, pugna, bellum, etc.): horrida Romuleum certamina pango duellum,

    Enn. Ann. 1, 1; 1, 476; 2, 6; 5, 1295; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2; Lucr. 4, 844; Ov. M. 12, 180; Liv. 36, 19, 13:

    aeterno certamine proelia pugnasque edere,

    Lucr. 2, 117:

    fit proelium acri certamine,

    Hirt. B. G. 8, 28; cf.:

    proelii certamen,

    id. B. Alex. 16:

    certamine,

    with zeal, emulously, earnestly, Verg. A. 5, 197; Curt. [p. 320] 9, 4; Sil. 10, 536; cf.:

    nec magni certaminis ea dimicatio fuit,

    not severe, Liv. 21, 60, 7. —
    B.
    Object., = proelium, pugna, etc.:

    vario certamine pugnatum est,

    Caes. B. C. 1, 46:

    erat in celeritate omne positum certamen, utri, etc.,

    id. ib. 1, 70:

    bella atque certamina,

    Sall. C. 33, 5:

    ubi res ad certamen venit,

    id. J. 13, 4:

    in certamine ipso,

    Liv. 2, 44, 11:

    navalia,

    a naval engagement, sea-fight, id. 31, 14, 4:

    classicum,

    Vell. 2, 85, 2:

    saevit medio in certamine Mavors,

    Verg. A. 8, 700 et saep.—Hence.
    C.
    In the postAug. histt. for war in gen., Flor. 1, 20; Eutr. 1, 16; Just. 7, 2, 6; 7, 6, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > certamen

  • 17 certāmen

        certāmen inis, n    [certo], a decisive contest, measuring of forces, struggle, strife, dispute, dissension, rivalry, competition: inter clarissimos duces: de urbis possessione: cum alqo: regni, L.: nostrum: certamina domi finita, civil dissensions, L.: inter mortalīs vine an virtute, etc., S.: certamina divitiarum, H. — A battle, fight, struggle, combat, engagement: ubi res ad certamen venit, S.: in certamine ipso, L.: medio in certamine, V.: ita vario certamine pugnatum est, such were the changing aspects of the battle, Cs.: humanum, between men, L.: pari certamine geri, with equal numbers, Cs.: pugnae, O.: navale, V.: non temptato certamine, L.: me in certamina poscere, challenge, V. — A trial, race, match, contest, struggle: gladiatorium: Instituit celebri certamine ludos, O.: celebrata sancto certamina patri, V.: cursūs, O.: equus certamine primus, H.: ponam certamina classis, make a match, V.: Velocis iaculi certamina ponit, V.—Meton., rivalry, competition, emulation, ambition, zeal: honoris et gloriae: pugna mediocri certamine commissa: olli certamine summo Procumbunt, V.: magni certaminis dimicatio, L.— A prize: tanti certaminis heres, O.
    * * *
    contest, competition; battle, combat, struggle; rivalry; (matter in) dispute

    Latin-English dictionary > certāmen

  • 18 congredior

        congredior gressus, ī, dep.    [com- + gradior], to come together, meet, have an interview: Congredere actutum, T.: ubi congressi sunt: coram: cum eo ad conloquium, L.: in itinere, Cs. — To meet in strife, fight, contend, engage, join battle: cum finitimis proelio, Cs.: acie, L.: cum fortiore, N.: neque hostem secum congressum, L.: comminus, L.: contra Caesarem: Achilli, V.: locus ubi congressi sunt: cum vellet congrederetur, Cs. — Fig., of advocates, to strive, contend: tecum: mecum criminibus, join issue on the charges.
    * * *
    I
    congredi, congressus sum V DEP
    meet, approach, near; join in battle, come to grips; contend/engage (at law)
    II
    congrediri, congressus sum V DEP
    meet, approach, near; join in battle, come to grips; contend/engage (at law)

    Latin-English dictionary > congredior

  • 19 sīgnum

        sīgnum ī, n    a mark, token, sign, indication, proof: ostendisti signa nutrici? (i. e. crepundia), T.: fures earum rerum, quas ceperunt, signa commutant: in amicis deligendis habere quasi signa et notas, quibus eos iudicarent, etc.: pecori signum inpressit, V.: nulla ad speluncum signa ferebant, footprints, V.: dicere deos gallis signum dedisse cantandi: color pudoris signum, T.: timoris signa mittere, display, Cs.: Magnum hoc quoque signum est, dominam esse extra noxiam, T.: id erit signi me invitum facere, quod, etc.: quid signi?—A military standard, ensign, banner: signo amisso, Cs.: ut neque signiferi viam, nec signa milites cernerent, L.: Inter signa militaria, H.: signa sequi, to march in rank, S.: signa subsequi, to keep the order of battle, Cs.: signa servare, L.: ab signis discedere, to leave the ranks, Cs.: volonum exercitus ab signis discessit, disbanded, L.: signa relinquere, to run away, S.: signa ferre, i. e. to decamp, Cs.: mota e castris signa eorum, qui, etc., i. e. an advance of the troops, etc., L.: Signa movet, advances, V.: ferte signa in hostem, attack, L.: signa constituere, halt, Cs.: signa proferre, advance, L.: Romani conversa signa bipertito intulerunt, i. e. wheeled and attacked in two columns, Cs.: signa patriae inferens: qui signa contulit, engaged in close fight: conlatis signis, in regular battle: conlatis militaribus signis, having brought together, etc., Cs.: signa in laevum cornu confert, concentrates his troops, L.: signa transferre, to desert, Cs.: signa convellere, to take up the standards (from the ground), L.: legionem sub signis ducere, in rank and file: ante signa inter primores, in front of the army, L.—Esp., the standard of a cohort, ensign of a maniple (cf. aquila, the standard of the legion): cum fascīs, cum signa militaria (praemissa).—A cohort, maniple: unius signi milites, L.—A sign, signal, call, watchword, password: signum tubā dare, Cs.: receptui dare, L.: proeli exposcere, Cs.: concinere, Cs.: canere, S.: signum mittendis quadrigis dare (for the start in a race), L.: it bello tessera signum, V.—A sign, token, omen, prognostic, symptom: medici signa quaedam habent ex venis aegroti: Morborum signa docebo, V.: prospera signa dare, O.—An image, figure, statue, picture: Iovis Statoris: expressi voltūs per aënea signa, H.: palla signis auroque rigens, V. —A device on a seal, seal, signet: notum signum, imago avi tui, etc.: Imprimat his signa tabellis, H.: litterae integris signis praetoribus traduntur: volumen sub signo habere, under seal.—A sign in the heavens, constellation: signis omnibus ad principium steliisque revocatis: in signo Leonis: signorum obitūs ortūs, V.: pluviale Capellae, O.
    * * *
    battle standard; indication; seal; sign, proof; signal; image, statue

    Latin-English dictionary > sīgnum

  • 20 Mars

    Mars (archaic and poet. Māvors, q. v.), Martis (collat. reduplic. form Marmar, in the Song of the Arval Brothers; v. the following, and Mamers), m. [root mar-, gleam; Sanscr. marīkis, beam of light; hence Mars, the bright god; cf.: marmor, mare], Mars, who, as father of Romulus, was the primogenitor of the Roman people, the god of war, of husbandry, of shepherds and seers. For him was named the month of Martius, March, the beginning of the Roman year, Ov. F. 3, 73 sqq.:

    legio Martia... ab eo deo, a quo populum Romanum generatum accepimus,

    Cic. Phil. 4, 2, 5:

    Mars pater te precor quaesoque, uti sies volens propitius mihi, etc.,... ut tu morbos visos invisosque viduertatem vastitudinemque, calamitates intemperiasque prohibessis, etc.,

    Cato, R. R. 141, 2; cf., in the Song of the Arval Brothers, NEVE LVERVE MARMAR SINS INCVRRERE IN PLEORIS;

    for Mars pater, the forms Marspiter, gen. Marspitris, or -tĕris, and Maspiter were also employed,

    Gell. 5, 12, 5; Macr. S. 1, 12; 19; Varr. L. L. 8, § 33 Müll.; 9, § 75; 10, § 65; Prisc. p. 695:

    Mars Gradivus, Quirinus, Silvanus, Ultor, v. under h. vv.: Mars durus,

    Verg. E 10, 44:

    torvus,

    Hor. C. 1, 28, 17:

    cruentus,

    id. ib. 2, 14, 13:

    ferus,

    Ov. H. 7, 160; id. F. 4, 25:

    ferox,

    id. M. 13, 11:

    bellicus,

    id. F. 3, 1:

    fortibus sane oculis Cassius (Martem spirare dicens) se in Siciliam non iturum,

    Cic. Att. 15, 11. The Salii were destined for his service, Liv. 1, 20, 4; horses and bulls were offered to him, Paul. ex Fest. p. 61 Müll.; Ov. H. 6, 10; Macr. S. 3, 10, 4:

    per Martem, a soldier's oath,

    Plaut. Mil. 5, 21. He was often appealed to in oaths, etc., esp. by soldiers:

    Nam neque Duellona mi umquam neque Mars creduat, ni, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 8; id. Mil. 1, 1, 11; id. Truc. 3, 1, 11.—
    II.
    Transf.
    A.
    War, battle, a conflict, engagement, contest, etc.; also the art of war: cum veter occubuit Priamus sub Marte Pelasgo, Enn. ap. Prisc. p. 607 P. (Ann. v. 17 Vahl.):

    Martem accendere cantu,

    to incite to battle, Verg. A. 6, 165:

    apertus,

    fighting in the open field, Ov. M. 13, 27: equitem suo alienoque Marte pugnare, i. e. to fight both in their own fashion (on horseback) and in one which was strange to them (on foot), Liv. 3, 62, 9:

    pugna jam in manus, jam in gladios, ubi Mars est atrocissimus, venerat,

    id. 2, 46, 3:

    terribili Marte ululare,

    Plin. 26, 4, 9, § 19:

    captam sine Marte,

    Stat. Ach. 1, 401:

    quos amisimus cives, eos Martis vis perculit, non ira victoriae,

    Cic. Marcell. 6, 17.— Poet.:

    Mars forensis,

    a contest in the forum, legal contest, Ov. P. 4, 6, 29; cf.:

    et fora Marte suo litigiosa vacent,

    id. F. 4, 188.—Hence, prov.: suo (nostro, vestro) Marte, by one's own exertions, without the assistance of others:

    rex ipse suo Marte res suas recuperavit,

    Cic. Phil. 2, 37, 95; id. Off. 3, 7, 34:

    cum vos vestro Marte his rebus omnibus abundetis,

    id. Verr. 2, 3, 4, § 9.—
    B.
    The issue of a war or a battle, the fortune of war:

    cum omnis belli Mars communis, et cum semper incerti exitus proeliorum sint,

    Cic. Fam. 6, 4, 1: communis adhuc Mars belli erat, Liv. 10, 28:

    aequo Marte,

    with equal advantage, on equal terms, Caes. B. G. 7, 19, 3; 8, 19, 2; Curt. 4, 1, 8:

    pari Marte,

    Hirt. B. G. 8, 19:

    aequato Marte,

    Liv. 1, 25:

    verso Marte ( = versā fortunā),

    id. 29, 3, 11:

    vario Marte pugnatum est,

    Quint. 8, 6, 24:

    incerto Marte,

    Tac. H. 4, 35:

    anceps,

    Liv. 7, 29, 2; 21, 1, 2:

    dubius,

    Vell. 2, 55, 3.—
    C.
    The planet Mars: Jovis stellae proximum inferiorem orbem tenet puroeis, quae stella Martis appellatur, Cic. N. D. 2, 20, 53; 2, 46, 119; Plin. 2, 8, 6, § 34; 2, 15, 12, § 60; Hyg. Astr. 2, 42:

    Martis sidus,

    Cassiod. Var. 11, 36.—Hence,
    III.
    Mar-tĭus ( Māvortĭus, v. infra), a, um, adj.
    a.
    Of or belonging to Mars:

    lupus,

    sacred to Mars, Verg. A. 9, 566; cf.: Martius lupus, integer et intactus, gentis nos Martiae et conditoris nostri admonuit, descended from Mars (since Mars is the father of Romulus and Remus), Liv. 10, 27:

    legio,

    Cic. Phil. 3, 3, 6; 4, 2, 5:

    miles,

    Ov. M. 14, 798:

    proles,

    i. e. Romulus and Remus, id. F. 3, 59:

    anguis,

    sacred to Mars, id. M. 3, 32:

    judicium,

    i. e. of the Areopagus at Athens, App. M. 10, p. 718 Oud.: Campus;

    v. campus: harena,

    a place in the Circus where the gladiators fought, Ov. Tr. 2, 282; Mart. 2, 75, 8:

    gramen,

    i. e. the Field of Mars, Hor. C. 3, 7, 26: Martius mensis, the month of March, formerly the first month of the year, Plin. 15, 3, 4, § 13:

    Martii Calendis,

    Hor. C. 3, 8, 1: Idus Martiae, the Ides of March, famous as the day on which Julius Cæsar was killed, Cic. Att. 14, 4, 2; cf. 14, 20, 1 sq.; id. Phil. 2, 35, 88; id. Fam. 10, 28, 1.— In the form Mavortius ( poet.):

    moenia,

    i. e. Rome, Verg. A. 1, 276:

    tellus,

    i. e. Thrace, id. G. 4, 462:

    conjux,

    i. e. Venus, Val. Fl. 2, 208:

    proles,

    i. e. the Thebans, Ov. M. 3, 531; cf.:

    seges belli (because sprung from the dragon's teeth),

    Claud. III. Cons. Hon. 135.—
    b.
    Transf.
    1.
    Warlike, martial:

    Martia Penthesilea,

    Verg. A. 11, 661:

    Martia saeculi voluptas,

    Mart. 5, 24, 1:

    Martius aeris rauci canor,

    Verg. G. 4, 71:

    vulnera,

    id. A. 7, 182:

    Thebe,

    i. e. where many wars were carried on, Ov. Am. 3, 6, 33.—
    2.
    Of or belonging to the planet Mars:

    ille fulgor rutilus, horribilisque terris, quem Martium dicitis,

    Cic. Rep. 6, 17, 17.—As subst.: Mar-tĭus, ii, m. (sc. mensis), March, the month of March:

    Mensium nomina fere aperta sunt, si a Martio, ut antiqui constituerunt, numeres, Nam primus a Marte,

    Varr. L. L. 6, 4, § 33.—
    IV.
    Martĭālis, e, adj.
    A.
    Of or belonging to Mars: Flamen, Varr L. L. 5, § 84 Müll.;

    7, § 45 ib.: lupus,

    sacred to Mars, Hor. C. 1, 17, 9:

    ludi,

    in honor of Mars, Suet. Claud. 1: Martialis collis, near the temple of Deus Fidius, Varr. L. L. 5, § 52 Müll.— Subst.: Martĭālis, is, m., a priest of Mars:

    Martiales quidam Larini appellabantur, ministri publici Martis,

    Cic. Clu. 15, 43.—
    B.
    Belonging to the legio Martia; hence, Martĭāles, the soldiers of the legio Martia, Cic. Phil. 4, 2, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > Mars

См. также в других словарях:

  • Battle of Chancellorsville — Part of the American Civil War …   Wikipedia

  • battle — Ⅰ. battle UK US /ˈbætl/ noun ► [C] a competition or argument between two or more people or organizations for power or control: battle for/over sth »They were locked in a battle for boardroom control. battle against/with sb »If you want to stay in …   Financial and business terms

  • Battle of Magnesia — Part of War against Antiochus III Date December 190 BC Location Near Magnesia ad Sipylum, Lydia (modern Turkey) …   Wikipedia

  • Battle of the Tongue River — Part of the Indian Wars Date August 29, 1865 Location Sheridan County, Wyoming Result …   Wikipedia

  • battle — bat|tle1 W2 [ˈbætl] n ▬▬▬▬▬▬▬ 1¦(fight)¦ 2¦(competition/argument)¦ 3¦(change bad situation)¦ 4 be half the battle 5 a battle of wits 6 battle of wills 7 do battle (with somebody) 8 fight your own battles 9 the battle of …   Dictionary of contemporary English

  • Battle to the Southwest of Xiakou — Infobox Military Conflict conflict=Battle to the southeast of Xiakou partof=the wars of the Three Kingdoms caption= date=Winter 208 place= Southeast of Xiakou casus= territory= result=Zhou Yu victory combatant1=Sun Quan combatant2=Cao Cao… …   Wikipedia

  • fight — [[t]fa͟ɪt[/t]] ♦ fights, fighting, fought 1) VERB If you fight something unpleasant, you try in a determined way to prevent it or stop it happening. [V n] Mother Teresa is an elderly nun who has devoted her life to fighting poverty... [V n] More… …   English dictionary

  • Battle of Thermopylae — Infobox Military Conflict conflict=Battle of Thermopylae partof=the Greco Persian Wars caption=The site of the battle today. date=August 480 BC cite journal|title=Herodotus and the Dating of the Battle of Thermopylae|journal=The Classical… …   Wikipedia

  • Battle of Blenheim — Infobox Military Conflict conflict=Battle of Blenheim caption= The Duke of Marlborough Signing the Despatch at Blenheim . Oil by Robert Alexander Hillingford. coordinates=coord|48|38|0|N|10|38|0|E|region:BE type:landmark|display=inline,title… …   Wikipedia

  • Battle of Cowpens — The Battle of Cowpens (January 17, 1781) was an overwhelming victory by American Revolutionary forces under Brigadier General Daniel Morgan, in the Southern campaign of the American Revolutionary War. It was a turning point in the reconquest of… …   Wikipedia

  • Battle of Gettysburg, First Day — thumb|350px|Map of battle, July 1.The First Day of the Battle of Gettysburg during the American Civil War took place on July 1, 1863 and began as an engagement between isolated units of the Army of Northern Virginia under Confederate General… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»